Россия Ғарб томонидан нефт ва газга қўлланган санкциялардан сўнг мамлакат зудлик билан бошқа бозорларга эътиборини қаратиши керак эди. Бунда асосий роллардан бирини «ёш технократ» — энергетика вазири ўринбосари, Morgan Stanley’нинг Россия нефть ва газ сектори бўйича собиқ катта таҳлилчиси Павел Сорокин ўйнади, деб ёзади The Wall Street Journal.

Кремлнинг махфий қуроли

Украинанинг кўплаб иттифоқчилари Кремлнинг ёш авлоддан иборат амалдорларининг тажрибасини паст баҳоламоқда, деб ёзади WSJ. Нашрнинг таъкидлашича, Россиянинг энергетика соҳасидаги санкциялар босимини юмшатишга уринишларидаги асосий «махфий қуроли» айнан энергетика вазири ўринбосари Павел Сорокин бўлган.

Бўлажак амалдор 1985 йилда Москвада дипломатлар оиласида туғилган ва Кипрда улғайган. Мамлакатга қайтгач, у Ernst & Young компаниясида аудиторлик фаолиятини бошлаган, кейин «Алфа-Банк» ва Unicredit’нинг таҳлилий бўлимларида юқори лавозимларда ишлаган ва шу билан бир қаторда Лондон университетини молия ва молия ҳуқуқи бўйича магистратурани тамомлаган. Кейинчалик Сорокин Morgan Stanley’нинг Москвадаги офисида иш бошлайди. 2014–2015 йилларда Extel ва Institutional Investor талқинига кўра, у Россия ва Европа, Яқин Шарқ ва Африка (EMEA) бозорларида нефть ва газ сектори бўйича энг яхши уч таҳлилчилардан бири эди.

Ёш банкир «порлаётган юлдуз» эди, лекин ўзини камтар тутган — у мунтазам равишда маҳаллий Украина кафесида тушлик қилар, кечки овқатни эса Осиёнинг нуфузли фюжн ресторанларида қиларди, дейди унинг танишлари. Аммо ўшанда ҳам у Россия сиёсатига нисбатан консерватив, ёв қарашларга эга эди — у 1990 йилларни танқид қилган, деб эслайди собиқ ҳамкасби. «У Россияни яна буюк қилмоқчи эди», — деб қўшимча қилади бошқаси.

Александр Новакнинг ҳамроҳи

2016 йилда Сорокин Энергетика вазирлигида таҳлил марказини тузди ва вазирлик раҳбари Александр Новак билан тезда тил топишди. Танишлар даврасидаги манбаларга кўра, Сорокин унга шунчаки «Паша» деб мурожаат қилган ва уни тез-тез Москва яқинидаги ўзнинг дачасига таклиф қилган.

Вақт ўтиши билан Сорокин энергетика вазирига деярли барча дипломатик тадбирларда таржимон сифатида ҳамроҳлик қила бошлади. Инглиз тилини яхши билгани учун у «таржимон» лақабини олди.

WSJ нашрининг ёзишича, Сорокин Саудия Арабистони Энергетика вазирлигида ва ҳатто ОПEК доирасида (улар орасида, масалан, ташкилотнинг марҳум бош котиби Муҳаммад Баркиндо ҳам бор) дўстлар орттирган. Қисман ушбу алоқалар туфайли Новак 2016 йилда ОПEК+ формати доирасида нефть қазиб олишни қисқартириш бўйича келишувларга эриша олди.

Икки ярим йил ўтгач, Сорокин Кремлда Путин билан бўлиб ўтган «Россия лидерлари» танлови финалчиларининг учрашувида ушбу келишувдаги роли ҳақида гапирди. «Сизнинг лавозимингизни ошириш вақти келди», — деб жавоб берган президент.

Энергетика вазирининг янги тайинланган ўринбосарининг матбуот хизматига журналист Арсений Погосян раҳбарлик қилди. Сентябр ойининг охирида у Украинага урушга юборилишидан қўрқиб, Россияни тарк этди.

WSJ билан суҳбатда Погосян Сорокин бошқа амалдорлардан тубдан фарқ қилганини айтади: масалан, e YouTube’да жонли эфирлар ташкил қилар ёки журналистлар сўровларини олгандан кейин бир соат ичида жавоб берар эди. Аммо Россия ва Ғарб ўртасидаги зиддият кучайгани сари Сорокин ё сўровларга жавоб беришдан бош тортди ёки жавоб бериш учун соатлаб вақт сарфлади.

Ўтган йили Сорокин Каспий қувурлар консорциуми (КҚК)нинг тўхташ жойларига етказилган зарар билан боғлиқ ахборот кампаниясида иштирок этди. Энергетика вазирлигининг таклифига кўра, воқеа «Ғарбни қўрқитишга» имкон берадиган «глобал воқеа»га айланди ва нефть нархининг ошишига олиб келди, дейди Погосян. Бу воқеани урушга қарши чиққан собиқ «ТАСС» мухбири Юлия Хазагаева ҳам ёзди. Унинг сўзларига кўра, дастлаб унга етказилган зарар унчалик катта бўлмагани айтилган, аммо охирида муҳаррирлар таъминотнинг узоқ муддатли узилишлари хавфини кўрсатадиган эслатмада бир нечта нуқталарни ажратиб кўрсатишни буюрган. Журналист бошқа омиллар қаторида Сорокиннинг шарҳини матнга киритиши керак эди.

Икки кун ичида КҚК орқали нефтни ташиш қайта тикланди. Бироқ расмийлар КҚК фақат бир ойдан кейин тўлиқ қувват билан ишлай бошлаганини расман маълум қилди.

Dream Team

WSJ Кремлнинг бошқа «порлаётган» юлдузлари қаторида Оксфордда бизнес таълимини олган ва Ernst & Young’да Сорокин билан бирга ишлаган 39 ёшли молия вазири ўринбосари Алексей Сазановни ҳам тилга олади. Сазанов ҳозир Россиянинг жиддий бюджет тақчиллигини қоплаш режасини ишлаб чиқишда муҳим рол ўйнамоқда.

34 ёшли Денис Дерюшкин — Bank of America’нинг собиқ таҳлилчиси, Энергетика вазирлигининг таҳлил марказига раҳбарлик қилади, ОПEК мамлакатлари билан маслаҳат учрашувларида Россия вакили.

40 ёшли Максим Орешкин — Путиннинг энг нуфузли иқтисодий маслаҳатчиси, Франциянинг Crédit Agricole банкида Россия ва МДҲ мамлакатлари таҳлил марказини бошқарган. Ўтган ёзда Bloomberg Орешкинни президентнинг «иқтисодий қарши ҳужуми архитектори» ва газ учун рублда тўлаш ғоясининг муаллифи деб атаган.

Энергетика вазири ўринбосари ҳамкасблари билан биргаликда санкциялар фонида савдо ҳамкорларини топишда маълум ютуқларга эришди. Шундай қилиб, ўтган йилнинг сентябр ойида Сорокин Россиянинг Россия нефть маҳсулотларини Конго Республикасига етказиб бериш бўйича келишувга эришди. Нашр танишиб чиққан ҳужжатдан келиб чиқиб, у ерда 850 миллион долларлик қувур ҳам қурилиши керак бўлган, Россиянинг икки компанияси лойиҳа билан шуғулланади. Инвестицион лойиҳалар (тафсилотсиз) ҳақида Россия Энергетика вазирлиги сайтида ҳам хабар қилинган.

Яна бир келишув Россия бензинини Афғонистонга етказиб бериш билан боғлиқ эди. Сорокин Толибон билан музокараларда қатнашган. Вазир ўринбосари Баҳрайн билан Форс кўрфазидаги қиролликни Россия нефти сотиладиган савдо марказига айлантириш бўйича ҳам музокаралар олиб борди, дея қўшимча қилади газетанинг масаладан хабардор суҳбатдошлари.

Унинг вазифаларидан яна бири нефт ва газ даромадларининг пасайишини қоплаш эди. Kpler ҳисоб-китобларига кўра, январь ойида Россия 8 миллион баррелдан ортиқ нефт экспорт қилган. Бу ойлик натижа рекордлар бўйича энг яхши бешликка киради ва 2020 йил апрелидан бери энг юқори кўрсаткичдир. Бир ой олдин Сорокин Urals’даги дисконтларни чеклаш қарорига ҳисса қўшган, дейди манбалар.