Кинематография агентлигининг кичик залида 13-18 сентябрь кунлари бўлиб ўтадиган «Ипак йўли дурдонаси» XIV Тошкент халқаро кинофестивалига бағишланган матбуот анжумани ўтказилди. Ташкилотчилар томонидан ОАВ вакилларига куз фаслининг орзиқиб кутилаётган маросими ҳақида барча тафсилотлар баён қилинди.

Тошкент кинофестивали дунёнинг 40 дан ортиқ давлатидан ташриф буюрадиган 500 га яқин актёр ва актрисалар, режиссёр ва операторлар, продюсер ва кинотанқидчилар, киношунослар, оммавий ахборот воситалари вакилларини кутиб олишга тайёр. Халқаро тадбир доирасида жаҳон продюсерларининг 150 та бадиий, ҳужжатли ва қисқа метражли фильмлари намойиш этилади. Уларнинг аксарияти бошқа халқаро кинофестиваль ва танловлар ғолиблари эканлиги фестивалнинг «Фестиваллар фестивали» мақомини исботлайди. Кинофестиваль кунларида кино ишлаб чиқариш, фильмлар намойиши, фильм яратиш жараёни билан боғлиқ 20 дан ортиқ кенг қамровли тадбирлар ўтказилади.

«Кинофестиваль бу — замонавий кинотеатрлар, янги объектларнинг барпо этилиши ва соҳадаги ютуқларнинг кашфиёти демакдир. Давлатимиз раҳбари томонидан Ўзбекистон кинематография соҳасини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Афсонавий Тошкент халқаро кинофестилалининг қайта тикланиши бунинг ёрқин мисоли бўла олади. Тадбирларни юқори савияда ўтказиш учун барча шарт-шароитлар яратиб берилмоқда. Ўзбекистон Республикаси Президенти ташаббуси билан XIII Тошкент халқаро кинофестивалининг очилиши бўлиб ўтган «Киночилар уйи» ва Кинематография музейи фаолияти қайта тикланди. Бу ерда маҳаллий ва жаҳон фильмлар намойишлари бўлиб ўтади.

Бу йил биз Марказий Осиёдаги биринчи кинокластер — «Киночилар уйи»ни меҳмонларга тақдим этмоқдамиз. Асосий залда МДҲ мамлакатларидаги энг катта ДCП форматидаги тасвирларни коърсатувчи экран жойлашган. Бу ерда яна учта зал очилди, уларда экранлар оърнатилди, шунингдек, DSP форматида фильмлар намойиш этилади. 500 ўринли ёзги кинотеатр қурилди. Иккита маҳорат ва медиа марказлар ташкил этилди. Бир вақтнинг ўзида бу кластер 3500 дан ортиқ кишини ўз ичига олади.

Кинофестиваль кунларида биз “Ўзбекфилм» киноконсерни» ҳудудида қурилган ноёб янги панорамали павильонни тақдим этамиз. Павильон «StageXtarft» технологиясидан фойдаланган ҳолда энг юқори замонавий бадиий ва технологик даражада фильмлар суратга олиш имконини беради. Шу кунларда Европадан фотоархив ва мультимедиа, овоз ёзиш, рақамли ишлов бериш, 3D форматда суратга олиш ускуналари олиб келинмоқда.

«Ўзбекфилм» ҳудудида жойлашган янги ёзги павильон тақдим этилади. Унинг майдони 2500 квадрат метрни ташкил этади, бу ерда биз кенг қамровли тадбирларни ўтказа оламиз.

Янги Ўзбекистонда яратилган шарт-шароитлар жаҳонга машҳур киноижодкорлар билан ҳамкорликда салмоқли халқаро лойиҳаларни амалга оширишга хизмат қилишига ишонамиз», – дейди XIV Тошкент халқаро кинофестивали Бош директори Фирдавс Абдуҳолиқов.

Муҳим воқеа ва тадбирлар

«ШҲТ мамлакатлари киноси кунлари», «Жаҳон киноси кунлари», «Ҳужжатли фильмлар кунлари», «Ретро кино кунлари», «Ўзбекистон киноси кунлари», Халқаро туркий маданият ташкилоти («ТУРКСОЙ») кинофоруми, «МДҲ мамлакатлари миллий киностудиялари раҳбарларининг учрашуви», жаҳон юлдузлари томонидан янгиланган ва мустаҳкамланган таълим дастури ва бошқа кўплаб тадбирлар «Ипак йўли дурдонаси» фестивали доирасида ўтказилиши режалаштирилган. Натижада 50 дан ортиқ тадбирлар, давра суҳбатлари ва форумлар, маҳорат дарслари ва ижодий учрашувлар ташкил этилиб янги қўшма кинолойиҳалар ҳам суратга олиш муҳокама қилинади. Айнан ушбу фестивалда дунёнинг ўнлаб давлатлари билан ҳамкорликда лойиҳалар яратиш бўйича 20 га яқин меморандум ва келишувлар имзоланиши қувонарлидир.

Очилиш маросими

14 сентябрь куни «Киночилар уйи»да бўлиб ўтадиган XIV Тошкент халқаро кинофестивалининг тантанали очилиш маросимини таниқли режиссёр Алексей Агранович олиб боради.

Қизил йўлакдан жаҳон кино юлдузлари, ШҲТга аъзо давлатлар ва кузатувчи мамлакатлар делегациялари, миллий кинолойиҳалар вакиллари, Бутунжаҳон кино кунлари делегатлари, Ўзбекистон Республикаси Кинематография агентлиги билан ҳамкорлик қилувчи киногуруҳлар ўтишади. Қизил йўлакдан ўтиш маросимида дунёнинг 19 та таниқли кино мактаблари вакиллари, «Кино 5 кунда» танлови иштирокчилари ҳам қатнашишади.

Кинофестиваль юлдузлари: Такеши Китано, Арманд Ассанте, Бурак Ўзчевит, Сергей Безруков, Жонни Депп, Тимур Бекмамбетов ва бошқалар. Кинофестиваль доирасида режиссёрлар, актёрлар ва замонамизнинг бошқа таниқли киноижодкорлари билан ижодий учрашувлар бўлиб ўтади.

ШҲТ мамлакатлари кино кунлари ва кинофоруми

Жорий йилнинг 15-16 сентябрь кунлари Самарқанд шаҳрида бўлиб ўтадиган ШҲТга аъзо давлатлар раҳбарларининг саммитига тўғри келган «ШҲТ кино кунлари» асосий йўналишлардан бири бўлди. Мамлакатлар делегациялари Тошкент шаҳри, вилоятлари ва Қорақалпоғистон Республикасида «Кино кунлари»ни ўтказади. Делегатлар орасида: «Роскино» раҳбари Инна Шалито, Шакен Айманов номидаги «Қозоқфилм» АЖ ишлаб чиқариш бўйича вице-президенти Серик Абишев, Толомуш Океев номидаги «Қирғизфилм» миллий киностудияси директори Ақжол Бекболотов ва бошқалар бор.

Ҳар бир мамлакат ўз манзилига эга бўлади.

Жаҳон киноси кунлари

Бутунжаҳон кино кунлари доирасида Осиё, Америка ва Европанинг 22 давлати ўзларининг энг яхши фильмларини намойиш этади. Улар орасида Озарбайжон, Жазоир, Арманистон, Беларус, Буюк Британия, Германия, Грузия, Миср, Исроил, Эрон, Италия, Малайзия, Молдова, Мўғулистон, Полша, Руминия, Туркманистон, Туркия, Франция, Эстония, Жанубий Корея ва Япония бор. Делегатлар таркибида: Осиё кинофестивалининг директори Мартин Теруан, Инсбрук кинофестивалининг директори Анна Ладиниг, Миср кинематографияси директори Зайнаб Азиз, «Вистула» кинофестивалининг координатори Роксана Петручанис, Озарбайжон халқ артисти Шафиқа Маммадова ва бошқалар.

Кинолойиҳалар

Тошкент халқаро кинофестивали доирасида Ўзбекистон ва хорижий давлатларнинг «Казбек» (Беларусь), «Навоий ва Жомий», «Кўринмас юлдуз» (Тожикистон), «Гладиатор» (Россия), «Эшелон Шарққа боради» ва «Қўрқот ота» (Қозоғистон) каби қўшма кинолойиҳалари тақдим этилади.

Шунингдек, Ўзбекистон ва Туркия ўртасида Ўзбекистоннинг энг йирик олимлари ҳаёти ва илм-фанига қўшган ҳиссасига бағишланган «Али Қушчи» ва «Ал-Бухорий» ҳужжатли фильмларини яратиш бўйича бир қатор меморандумлар имзоланади. «ТРТ Аваз» телеканали билан ҳамкорликда буюк дин олимлари, маърифатпарвар ислом намояндалари ҳақида ҳикоя қилувчи «Зиёратнинг олтин йўли» ҳужжатли фильмини суратга олиш режалаштирилган.

Шунингдек, кинофестиваль давомида Туркия Республикаси Маданият вазирлиги билан «Ўзбекистоннинг Шарқдан Ғарбига маданият йўли» («Доğудан Батия Кüлтüр Йўлу Ўзбекистан») ҳужжатли фильмини суратга олиш бўйича меморандум имзолаш режалаштирилган.

Рус киноижодкорлари билан ҳамкорликда суратга олинган «Барон-2: Соғинч», «Парининг совғаси» ва «Қуёш таъми» фильмлари намойиш этилади.

Таълим дастури

XIV Тошкент халқаро кинофестивали ўқув дастури доирасида талабалар учун 50 дан ортиқ амалий машғулотлар ўтказади:

• Фильм наёйишлари ва жаҳон киноюлдузлари билан учрашувлар;
• Таниқли актёрлар томонидан маҳурат дарслари;
• Етакчи режиссёрлар иштирокида музокаралар;
• Етакчи продюсерлар томонидсан ўтказиладиган маҳорат дарслари;
• Тимур Бекмамбетов иштирокидаги анимацион панель.

Ёш киноижодкорлар ва XIV Тошкент халқаро кинофестивали иштирокчилари таниқли полшалик кинорежиссор, ссенарист ва продюсер Кшиштоф Зануссининг маҳорат сабоқлари тингловчиси бўлиш учун ноёб имкониятга эга бўладилар. Шунингдек, британиялик режиссёр Оливер Гуй Уоткинс, исроиллик продюсер Арик Бернштейн, кинотанқидчи Андрей Апостолов, Америка кино мактаблари продюсери, маслаҳатчиси ва ўқитувчиси Габриела Келли ва бошқалар билан ижодий учрашувлар бўлиб ўтади.

Ретро-дастур

XIV Тошкент халқаро кинофестивали доирасида Хива, Бухоро, Самарқанд ва Нукусда афсонавий ўзбек фильмлари тақдимоти ташкил этилади. Жами 60 дан ортиқ фильм ва 80 дан ортиқ мультфильмлар намойиш этилади.

«Ўзбек кинематографиясининг юз дурдонаси» дастуридан «Оқ лайлаклар, оппоқ лайлаклар», «Тошкент – ​​нон шаҳри», «Ғўр ёшлигим», «Нафосат», «Тоҳир ва Зуҳра», «Маҳаллада дув-дув гап», «Келинлар қўзғолони», «Ўтган кунлар», «Инсон қушлар ортидан боради» каби маҳаллий фильмларнинг олтин тўплами ўрин олган.

Ташкилотчилар – Ўзбекистон Республикаси Кинематография агентлиги ва Ўзбекистон Миллий кинофонди. Намойишлар учун Ўзбекистоннинг қадимий шаҳарларидаги тарихий масканлар танланган: Қўқондаги Худоёрхон саройи, Хивадаги Ичан-қалъа мажмуасинининг ёзги ўйин майдончаси, Нукусдаги Савитский музейи, Бухородаги Нодир Девонбеги мадрасаси ва Самарқанддаги «Шарқ юлдузи» кинотеатри.

«Кино 5 кунда» халқаро танлови

XIVТошкент халқаро кинофестивали доирасида бўлиб ўтадиган «Кино 5 кунда» ёшлар халқаро танлов дастурида 1500 нафардан ортиқ ёш киноижодкорлар, дунёнинг 19 етакчи кино мактаби вакиллари иштирок этади. Лойиҳа қамрови ҳам кенгайди – энди Ўзбекистонга Озарбайжон, Арманистон, Беларус, Грузия, Ҳиндистон, Қозоғистон, Қирғизистон, Полша, Россия, Тожикистон, Туркия ва бошқа давлатлардан ёш ижодкорлар келади. Иштирокчилар Ўзбекистоннинг турли вилоятларидаги 20 та жойга ташриф буюришади. Танлов ғолиблари Тошкент халқаро кинофестивалининг ёпилишида тақдирланади.

БДКИнинг Тошкент филиали тадбирлари

Бадиий академиянинг марказий кўргазмалар залида Бутунроссия Давлат кинематография институти санъат бўлими талабаларининг ижодий ишлари кўргазмаси бўлиб ўтади. Ҳаммаси бўлиб экспозиция 100 дан ортиқ картиналарни ўз ичига олади. Картина яратиш учун БДКИ талабалари Ўзбекистонга ташриф буюришади ва 10 кун ичида улар ўз асарларини тақдим этишади. Уларда Ўзбекистон шаҳарларининг гўзалликлари намойиш этилади.

Шунингдек, БДКИ Тошкент филиали томонидан «Очиқ эшиклар куни» ўтказилади. 280 нафар талаба учун тантанали галаконсерт ташкил этилади.

Янги ўқув йилидан бошлаб филиалда ишга тушадиган 3 та янги – актёрлик, операторлик ва кинорежиссёрлик йўналишлари тақдимоти бўлиб ўтади. Шунингдек, Ўзбекистон ижодкор ёшлари учун БДКИ ўқитувчи ва магистрларидан турли йўналишлар бўйича 6 та маҳорат дарслари ўтказилади.

Миллий кино

Фестиваль доирасида «Аёл қалби» ижтимоий драмаси (реж. Ж. Пўлатова), «Бир кунлик тўй» комедияси (реж. Ш. Расулов), «Ким деяй сени» (реж. К. Камалова), психологик драмаси «Аёл қисмати» (реж. Д. Масаидов), «Муҳаббат баҳори» (реж. И. Расулов), «Авф» драмалари. (реж. З. Жураева), «Талваса» (реж. М. Иноғонов), А. Ҳамроеванинг «Самарқанд қовуни таровати» лирик комедияси, М. Абдулхаированинг «Дада дегин», «Бардош» ижтимоий драмаси (реж. Д. Юсупова), «Пулинг бўлса» (реж. Илҳом Муҳаммадиброҳимов) комедияси, «101-рейс» психологик триллери (реж. А. Шахназаров) каби маҳаллий фильмлар томошабинлар эътиборига ҳавола этилади. Фильмлар фестивалнинг маҳаллий томошабинлари ва меҳмонлари учун Бухоро, Урганч, Жиззах, Қарши, Шаҳрисабз, Андижон, Фарғона, Наманган ва Гулистон шаҳарларида ҳам намойиш этилади.

Бизнес дастур

«Ипак йўли дурдонаси» XIV Тошкент халқаро кинофестивалининг бизнес дастури бир қатор тадбирлардан иборат бўлади:

• Халқаро туркий маданият ташкилоти («ТУРКСОЙ») кинофоруми;
• «МДҲ мамлакатлари миллий киностудиялари раҳбарларининг учрашуви»;
• фильмларни ишлаб чиқариш, ҳамкорликдаги фильмлар ва ўзаро тарғиб қилиш учун бизнес платформаси;
• ёш киноижодкорларни қўллаб-қувватлаш дастури тақдимоти;
• икки томонлама форматда бизнес музокаралар ва бизнес лойиҳалар тақдимоти;
• Ўзбекистон Республикаси Кинематография агентлиги ва «Ўзбекфилм» киноконсерни» билан ҳамкорликда суратга олинган фильмлар тақдимоти;
• Кино бизнеси мутахассислари иштирокида давра суҳбати, янги авлод кинотеатрларини ривожлантириш йўллари, томошабинларни кинотеатрларга жалб этиш ва репертуарни режалаштириш масалалари муҳокама қилинди.

Арманистон, Буюк Британия, Ҳиндистон, Қозоғистон, Малайзия, Молдова, Покистон, Россия, АҚШ, Туркманистон, Туркия, Франция каби давлатларнинг кино ташкилотлари ва киноижодкорлари билан ҳамкорлик меморандумлари имзоланиши бизнес-дастурнинг якуни бўлади.

Эслатиб ўтамиз, 2021 йилда Тошкент халқаро кинофестивали ёпилиш маросимида унинг иштирокчилари Шавкат Мирзиёевга мурожаат йўллаганди. Мурожаатни машҳур рус кинорежиссёри ва продюсер Тимур Бекмамбетов ўқиб эшиттирди.