Бразилия собиқ президенти Жаир Болсонарунинг тарафдорлари 8 январь куни мамлакат пойтахтида амалдаги президент Луис Инациу Лула да Силвага қарши норозилик намойишларини ўтказди. Улар 2022 йилда ўтказилган президентлик сайлови натижаларини қайта кўриб чиқишни талаб қилган.

Намойишчилар ҳукумат бинолари — Олий суд, Миллий конгресс ва давлат раҳбарининг ишчи қароргоҳига ҳужум уюштирган. Бразилиа федерал округи губернатори Ибанейса Рочининг сўзларига кўра, тартибсизликлардан кейин 400 дан ортиқ одам қўлга олинган.

Тартибсизликлар бошланган вақтда да Силва Бразилиада бўлмаган, у ишчи ташриф билан кетган эди, бироқ пойтахтга қайтишга қарор қилган. Шунингдек, у шаҳарда фавқулодда ҳолат режимини эълон қилган.

Болсонарунинг ўзи эса «жамоатчилик биноларига бостириб кириш ва ўғирликларни» қоралаб чиққан.

Бразилияда президентлик сайловлари 2022 йилнинг октябрида ўтказилган эди. Биринчи турда номзодлардан ҳеч бири мутлақ устунликка эриша олмаган, иккинчи турда эса Лула да Силва минимал кўрсаткич билан ғалаба қозонган: 50,8 фоизга қарши 49,2 фоиз.

Сўллар етакчиси Лула 2003-2010 йилларда ҳам мамлакатни бошқарган. Болсонару замонавий Бразилия тарихида иккинчи муддатга сайланмаган биринчи президентга айланди. Globo телеканали маълумотларига кўра, у 30 декабрь куни мамлакатни тарк этган.

Лула 2016 йилда коррупция ва пул ювиш ишида айбланиб, 12 йил муддатга озодликдан маҳрум этилганди, аммо 2021 йилда Бразилия Олий суди ҳукмни бекор қилган. Унинг иши атрофидаги можазолар президент 2016 йилда президент Дилма Русефнинг импичментига олиб келган. У прездентлик лавозимини Луладан кейин эгаллаган ва Ишчилар партияси бўйича шериги эди. Собиқ президентнинг ўзи апелляция ҳуқуқидан фойдаланиб, озод юрган, 2021 йилда Бразилия Олий суди унга нисбатан ҳукмларини бекор қилганди.

Болсонару 2018 йилнинг кузида президентликка сайланган ва 2019 йил январдан лавозимга киришганди. У ўзининг ўта ўнг ва популистик қарашлари, ҳарбий диктатурага хайрихоҳлиги, феминизм ва ЛГБТ ҳамжамиятига қарши баёнотлари билан машҳур.

Болсонару 2022 йил октябрда ўтказилган президентлик сайловларининг биринчи тури натижалари сохталаштирилгани ҳақида бир неча бор гапирган, аммо буни исботловчи бирор далил келтирмаган. Охир-оқибат у сайловлар натижасини қабул қилган.

Болсонаруни кўпинча «Лотин Америкасининг Трампи» деб аташади, бунга унинг АҚШ собиқ президенти билан ҳамфикр экани сабаб бўлган. Бундан икки йил олдин, 2021 йил январда Вашингтонда шу каби тартибсизлик рўй берганди — ўшанда Доналд Трамп тарафдорлари Капитолийни эгаллаб олган. Улар ҳам президентлик сайловлари натижаларини қайта кўриб чиқишни талаб қилганди.

Aввалроқ Италияда 25 сентябрь куни ўтказилган умумий сайловларда ўнг иттифоқ Италия партияси (FDI) ва унинг бошчилигидаги ўнг қанот алянси ғалаба қозонгани маълум қилинганди. Шунингдек, Оқ уй Жо Байден 2024 йилги президентлик сайловларида иштирок этмоқчилигини тасдиқлагани ҳақида хабар берилганди.